Camiler Ve Kulliyeler

M�sl�manların i�inde topluca ibadet ettikleri mekanlar olan camiler, g�n�m�zdekinden farklı olarak tarihte ibadethane vasfının yanı sıra sosyal ve eğitsel bir�ok işleve de sahip olmuşlardır. İnsanların biraraya gelip kaynaştığı, toplumsal sorunlann konuşulup tartışıldığı, din adamlarının hutbe, vaaz ve cami derslerinin takip edildiği yerler olagelen camilerin, İslam kent hayatında her zaman �ok merkezi bir konumları vardır.

İslamiyet’te cami yapmak teşvik edildiği ve �v�ld�ğ� i�in kentler camilerle donatılmıştır. Bir İslam kent sil�etinin en �nemli �ğesi, camiler ve onların. g�klere y�kselen minareleridir. Bu camiler devlet y�neticileri, hayırsever zenginler veya halk tarafından yaptınlmıştır.

K�lliye ise, bir cami ve etrafında k�melenen eğitim (medrese, k�t�phane, sıbyan mektebi), sağlık (şifahane, bimarhane) kuruluşlarının yanı sıra insanların su ihtiyacını karşılayan �eşme ve sebil, yoksulların barındığı tabhane, hamam, muhta�lara bedava yemek dağıtılan aşhane, imaret ve dar�zziyafe ile bu yapılar topluluğuna gelir temin ederı arasta ve han; ayrıca buraya g�m�len kimselerin t�rbe ve mezarları ile ezan vakitleri ve kıblenin y�n�n� belirleyen muvakkithaneden oluşan bir kompleksi ifade eder.

Fakat, bir k�lliyede bu yapıların tamamının bulunması zorunlu değildir. Bu a�ıdan İstanbul'daki k�lliyeler incelendiğinde Fatih, Bayezid, Şehzade, S�leymaniye ve Sultan Ahmed gibi padişahlar tarafından yaptırılan b�y�k k�lliyelerin yukarıda sıralanan yapıların bir �oğunu b�nyesinde bulundurduğunu ve bu k�lliyelerin b�t�n kent halkının ihtiya�larına hitap ettiklerini g�r�yoruz. Bunların yanında sadece birka� mahallenin ihtiya�larını karşılamaya y�nelik ve k�lliyedeki unsurlardan bir kısmına sahip daha k��k k�lliyeler de vardır.

Osmanlı Devletinin diğer birka� şehrindeki k��k istisnalar hari� tutulacak olursa k�lliyeler İstanbul'a �zg� yapı kompleksleridir ve İstanbul'da hem şehircilik anlayışının hem de şehir hayatının en �nemli �ğesi olmuşlardır. �zellikle b�y�k k�lliyeler, Bizans d�neminde de şehrin en �nemli kısımlan olan alanlara inşa edilmiş; kent bu k�lliyelerin etrafında gelişmiş, şehir hayatı bu k�lliyeler civarında s�rm�ş ve kentin g�r�n�m�n� bu k�lliyeler şekillendirmiştir.

AHİ �ELEBİ CAMİİ

Emin�n�'nde, Hali� kıyısında, İstanbul Ticaret Odası'nın yanındadır. İnşa tarihi ve mimari tam olarak bilinemeyen cami, 1500'lerin başlarında Fatih Dar�şşifası'nda başhekimlik yapan Ahi �elebi tarafından yaptırılmıştır. G�n�m�zde harap durumda bulunan ve mimari a�ıdan pek fazla bir �zelliği olmıayanı cami, Evliya �elebi'nin �nl� r�yasını g�rd�ğ� cami olması hasebiyle İstanbul folklorunda �nemli bir yer tutar.

ARAP CAMİİ

Galata'da, Tersane Caddesi, Galata Mahkemesi Sokağı'ndadır. Hali�'in Galata yakasındaki en b�y�k camidir.

Bu caminin İstanbul'u kuşatan Araplar tarafından yaptırıldığına dair bir efsane vardır. Ama bu tarihsel verilerle �atışmaktadır. Aslında İstanbul fethedildiğinde burada bir kilise vardır. Bu kilise Fatih Sultan Mehmed tarafından Galata Camii adıyla 1475 yılında camiye.d�n�şt�r�lm�şt�r. 1492'de End�l�s'ten g��eden Araplar bu cami etrafına yerleştirildikten sonra Arap Camii ismini almıştır. D�nem d�nem tamirat g�rm�ş ve bazı değişikliklere uğramıştır. 1913 yılında yapılan tamirat sırasında zeminden �ıkan Cenevizlilere ait kitabeli ve armalı mezar taşları Arkeoloji M�zesine taşinmıştır.

Cami dikd�rtgen planlı ve gotik tarzda bir yapıdır. Kiliseye ait �an kulesi de minareye d�n�şt�r�lm�şt�r. Bu minare End�l�s'teki minarelere �ok benzemektedir.

ATİK ALİ PAŞA K�LLİYESİ

�emberlitaş'da, Yeni�eriler Caddesi �st�nde bulunmaktadır ve İIstanbul'daki en eski Osmanlı eserlerinden biridir. 1496 yılında Osmanlı Sadrazamı Hadım Atik Ali Paşa tarafından yaptınlmıştır. Şu an cami, medrese ve t�rbesi bulunan k�lliyenin imaret, kervansaray ve tekkesi g�n�m�ze kadar ulaşmamıştır.

Sedef�iler Camii , Eski Ali Paşa Camii, �emberlitaş Camii , Dikilitaş Camii, Vezirhanı Camii, Sandık�ılar Camii adlarıyla da ,anılan Atik Ali Paşa Camii kesme k�feki taştan yapılmıştır ve ters T

planlıdır. 24 m. y�ksekliğindeki 12.50 m. �aplı b�y�k kubbenin eteğinde 16 pencere yer alır. Kubbe d�rt fil ayağına oturur. Bu kubbeyi k��k d�rt kubbe ile mihrab tarafından b�y�k bir yarım kubbe destekler. Mihrab ve minberi beyaz mermerdendir.

cemaat yeri 5 kubbelidir. Sağda tek şerafeli bir minaresi vardır.

Haziresinde kime ait olduğu bilinmeyen bir t�rbe ve XVII. y�zyıla ait mermerden mezarlar bulunmaktadır. Medrese ise caminin karşısında yer almaktadır.

AYASOFYA K�LLİYESİ

Sultanahmet semtinde, Sultan Ahmed Camii’nin karşısında yer alır. D�nya mimarlık tarihinin en �nemli eserleri arasında sayılan bu eser, aslında bir kilise olarak inşa edilmiştir. İnşasına Bizans İmparatoru I. Konstantin zamanında başlandı, fakat ancak 360 yılında, II. Konstantin'in imparatorluğu d�neminde tamamlanabildi. Bu ilk Ayasofya �ıkan bir isyanda kısmen yandı. II. Theodosios tarafından onarılarak 415 yılında yeniden ibadete a�ıldı. Ama 532'deki ayaklanma sırasında bu kez, tamamen yandı. Olaylar sona erince İmparator J�stinyen, buraya muhteşem bir mabed yapmaya karar verdi ve Batı Anadolu'lu iki mimar-m�hendis olan İsidoros ve Anthemios'u g�revlendirdi. Yapım i�in b�t�n Akdeniz �lkelerinden malzemeler getirildi; Anadolu'daki, Artemis Tapınağı da dahil olmak �zere, bazı pagan tapınaklarının s�tunları s�k�lerek Ayasofya'da kullanıldı. İnşası beş yılda tamamlandı ve Ayasofya 537 yılında yeniden ibadete a�ıldı. G�n�m�ze kadar ulaşan yapı, J�stinyen'in yaptırmış olduğu bu kilisedir.

Ayasofya o tarihten g�n�m�ze kadar zaman zaman tahribata uğradı, yeniden tamir edildi ve eklentiler yapıldı. Ama �zelliğini hi�bir zaman yitirmedi.

Ayasofya, en k�t� g�nlerini Latin istilası d�neminde yaşadı; yağmalandı, harap edildi, bir�ok değerli eşyası alınarak Avrupa'daki kiliselere g�t�r�ld�. 1261'de şehir tekrar Bizans'ın eline ge�tiğinde, Ayasofya olduk�a tahrip edilmişti. �ok kısıtlı imkanlarla Ayasofya ihya edilmeye �alışıldı. Ama 1344 depreminde yeniden �ok zarar g�recek, hatta kubbenin bir b�l�m� de dahil olmak �zere, bazı kısımları ��kecektir. Bu sırada gittik�e fakirleşen Bizans, Ayasofya'yı hemen tamir ettiremeyecek; Ayasofya bir m�ddet kapalı kalacaktır. Daha sonra toplanan �zel vergi ve bağışlarla 1354'te yeniden tamir edilecektir.

B�t�n bunlara rağmen Ayasofya, Latin istilasından İstanbul'un fethine kadar.eski ihtişamlı g�nlerine bir daha geri d�nememiştir. Şehir fethedildikten sonra Fatih Sultan Mehmed, doğruca Ayasofya’ya gidecektir. Ama Ayasofya �ok haraptır. Bu harap ama muazzam mabed, aynı g�n kiliseden camiye d�n�şt�r�lecek ve b�ylece Ayasofya i�in yeni bir d�nem başlayacaktır.

Camiye d�n�şt�r�ld�g� g�nden itibaren Ayasofya, �zellikle Osmanlı sınırları i�erisinde yaşayan M�sl�manlar i�in �ok b�y�k bir �neme sahip olacak, y�zyıllar boyunca hatırlatan bir sembol olarak bu �nemini devam ettirecektir.

Fatih, Cami'ye gelir sağlayacak bir�ok m�lk vakfetmiş, bir mihrap, minare ve medrese yaptırmıştır. Ayasofya fetihten sonra s�rekli �zen g�ren bir camii olmuş ve yapılan eklerle muazzam bir k�lliyeye d�n�şm�şt�r.

Sultan II. Bayezid tarafından bir, Sultan II. Selim tarafından iki minare daha eklenmiş, Sultan I. Mahmud tarafından ise 1739-1740 yıllarında sanat şahaserleri olan şadırvan, sıbyan mektebi, aşhane-imaret, k�t�pharie ve yeııi bir h�nkar mahfili ile mihrap inşa edilmiştir. Ayrıca dalııı �nce sadece y�z kısımları sıvayla kapatılmış bulunan mozaikler de, bu tamirat ve ekler esnasında tamamen sıvayla �rt�lm�şt�r. Ayasofya aynı zamanda bir�ok padişahın g�m�ld�g� bir k�lliye olmuştur. Sultan II. Selim, Sultan III. Murad, Sultan III. Mehmed, Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim ile bazı hanedan mensuplarının t�rbeleri Ayasofya K�lliyesi'ndedir.

Cumhuriyet'ten sonra, savaş yıllannda bakımsız kalan Ayasofya bazı k��k tamiratlar g�rd�. 1932 yılında, T�rk H�k�meti'nden izin alan A.B.D. li bilim adamları mozaikleri ortaya �ıkarmak �zere �alışmalar başlattılar. Bu �alışmalar devam ederken herhangi yazılı bir karara dayalı olmaksızın Ayasofya 1934 yılında m�zeye d�n�şt�r�ld� ve 1935 yılında m�ze olarak ziyarete a�ıldı. Şu anda da m�ze olarak kullanılmaktadır. Caminin sonsuz kozmosu temsıl ettiğine inanılan geniş kubbesi �ok etkileyicidir. Hele bu kubbenin 530'lu

yıllarda yapılabilmiş olması, Ayasofya'yı daha da �nemli hale getirmektedir. İ�inde bulunan mozaikler uğramış oldukları tahribata rağmen, hala d�nyadaki en değerli mozaikler arasındadır. Ayrıca Osmanlılarca Ayasofya'ya yapılan eklemeler, onun orjinalliğini bozmamış aksine daha da g�zelleştirmiştir. Camii i�erisinde yer alan 7.5 metre �apındaki hatlar, bir dantel g�r�n�m�ndeki taş işlemeciliği ve �iniler paha bi�ilmez değerdedir. K�lliyeyi oluşturan sıbyan mektebi, t�rbeler, sebiller ile şadırvan da mimari a�ıdan �ok �nemlidirler.

AYAZMA CAMİİ

�sk�dar'da, Salacak'la Şemsipaşa semtleri arasında, Kızkulesi'nin karşısında ve Marmara'ya hakim bir tepe �zerindedir. 1760-1761 yıllannda Sultan III. Mustafa tarafından annesi Mihrişah Emine Sultan ile kardeşi Şehzade S�leyman adlanna yaptınlmıştır. Mimar Mehmed Tahir Ağa'nın eseridir. Caminin yerinde daha evvelce Ayazma Sarayı ve Bah�esi olduğundan bu ismi almıştır.

Avrupa sanat usluplarının etkisinde yapılmış camilerdendir. �� kapılı avludan camiye merdivenle �ıkılır. Minaresi tek şerefelidir. 20 penceresi olan merkez kubbe d�rt fil ayağına dayanmaktadır. Tabanı mermerlerle d�şenmiştir. 86 adet penceresi vardır. Minberi oymalı renkli mermerden, mihrabın i�i kırmızı somakidendir. Binanın doğusundaki h�nkar mahfilinin duvarlarında İtalyan �inileri yer almıştır. Cami i�inde Hattat Seyyid Abdullah ve Hattat Seyyid Mustafa'nın yazılan vardır.

Haziresinde bir�ok mezar bulunmaktadır. Sol k�şedeki �eşme Şair Zihni'nin kitabesi ile s�sl�d�r.

BAYEZID K�LLİYESİ

Beyazıt semtinde, Beyazıt Meydanı'na dağınık bir şekilde yayılmış haldedir. Sultan II. Bayezid tarafından yaptırılmıştır. İnşasına 1500'de başlanmış ve 1505'de bitirilmiştir. Mimarının kim olduğu konusunda ihtilaf vardır. �nceleri Mimar Hayrettin veya Mimar Kemaleddin'in yaptığı d�ş�n�l�rken, daha sonra yapılan bir araştırmada Yakubşah bin Sultanşah ismi ortaya atılmıştır.

K�lliye, bir cami, aşhane-imarethane, sıbyan mektebi, tabhaneler, medrese, hamam ve kervansaraydan oluşur Kendisinden daha �nce yapılmış bulunan Fatih K�lliyesi'nden farklı olarak simetrik yapılar şeklinde değil, dağınık bir şekilde inşa edilmiştir.

K�lliyenin merkezi Bayezid Camii'dir. 16.78 m �apındaki ana kubbesi d�rt ayak �st�ne oturtulmuştur. Cami yerine k�lliyeye dahil bulunan tabhaneye bitişik minareleri, bu caminin ayırdedici �zelliklerindendir. Bu nedenle iki minare arasındaki mesafe 79 metredir. Cami i�erisindeki taş ve ahşap iş�iliği ile vitraylar y�ksek sanat değerine sahiptir. Avlu d�şemesi ve şadırvanın s�tunları Bizans'tan kalma malzemenin yeniden işlenmesi ile elde edilmiştir. �zellikle şadırvan s�tunlarında Bizans izleri g�r�lebilmektedir.

K�lliyenin imarethane ve kervansarayının bug�ne ulaşan kısmı Beyazıt Devlet K�t�phanesi tarafından kullanılmaktadır ve caminin solunda yeralır. Medrese ise caminin sağında ve olduk�a uzağında yapılmıştır. G�n�m�zde T�rk Vakıf Hat Sanatları M�zesi olarak kullanılmaktadır. K�lliyenin hamamı medreseden de uzakta, Ordu Caddesi �zerinde, Edebiyat Fak�ltesi'nin yanındadır. Caminin kıble tarafındaki boşlukta ise t�rbeler bulunmaktadır. Sultan II. Bayezid'in, kızı Sel�uk Hatun'un ve Tanzimat Fermanı'nın mimarı Mustafa Reşid Paşa'nın t�rbeleri buradadır.

BEYLERBEYİ CAMİİ

Boğazi�i'nin Anadolu yakasında, Beylerbeyi İskelesi yanında ve deniz kıyısındadır. Sultan I. Abd�lhamid tarafından 1778 yılında annesi Rabia Sultan'ın anısına yaptırılmıştır. Mimar Tahir Ağa'nın eseridir. Camii barok �slubundadır ve kesme taştan inşa edilmiştir. 55 pencereli, iki minareli, sekizgen tabana oturan bir yapıdır. Tek kubbesi vardır, mihrabın �n�ndeki alan ise yarım bir kubbe ile �rt�l�d�r. İ� y�zeyi kalem işiyle s�slenmiştir. Cami hem Osmanlı, hem de Avrupa �inileriyle kaplanmıştır. Bu haliyle cami adeta farklı k�lt�rlerin bir araya geldiği bir sergi g�r�n�m�ndedir.

DOLMABAH�E CAMİİ

Dolmabah�e Sarayı'nın g�neyinde, sahilde yeralır. Sultan Abd�lmecid'in annesi Bezmi�lem Valide Sultan tarafından yaptırılmaya başlanmış ama vefatı ile Sultan Abd�lmecid inşasını s�rd�rm�şt�r. Cami 1855 yılında tamamlanmıştır, mimarı Garabet Balyan'dır. Barok �slubuyla yapılmış s�sl� camilerdendir. Cami Saraya bitişik olduğu i�in, �n kısmına h�nkar ile devlet ricalinin ibadet edebileceği, selamlık t�reni ve buluşmaların yapılacağı iki katlı bir h�nkar mahfili inşa edilmiştir. Cami mimarimizde ender olarak rastlanan yuvarlak pencere d�zeni, tavuskuşu kuyruğunu andıran bi�imiyle yapıya değişik bir g�r�n�m kazandırmaktadır. Tek şerefeli iki minaresi vardır. İ� cephesi barok ve ampir �slupların karışımından oluşan bir dekorasyona sahiptir. Kubbeden kıymetli bir avize sarkmaktadır. Mihrap ve mimber kırmızı somaki mermerdendir.

EY�P SULTAN K�LLİYESİ

Ey�p Semtinin merkezinde, Hali� kenarındadır. K�lliye, camii , t�rbe, hamam ve g�n�m�ze ulaşmayan medrese ve imaretden oluşmaktaydı. K�lliyenin ilk inşa edilen kısmı t�rbedir. Bu t�rbe, sahabe olan ve Hz. Muhammed'i Medine'ye ilk geldiğinde evinde misafir eden Hz. Ebu Ey�b el-Ensari'ye aittir. Halk

arasında "Eyup Sultan" olarak isimlendirilen bu zat, Emevilerin 668-669 daki İstanbul kuşatmasına katılmış ve şehid olmuştur. Mezarının bulunduğu yer İstanbul'un fethinden sonra, Fatih Sultan Mehmed'in hocası Akşemseddin tarafından bir r�yada keşfedilmiştir. Fatih, bu mezarın �zerine t�rbe inşa ettirmiştir.

1459 yılında ise yine Fatih Sultan Mehmed tarafından, t�rbenin yanına cami, medrese, imaret ve hamam yaptırılmış, b�ylece k�lliye oluşmuştur.

Yaptınlan bu ilk cami 1766 depreminde �ok b�y�k zarar g�rm�ş ve tamir edilemeyeği anlaşılınca, Sultan III. Selim tarafından 1798'de tamamen yıktırılmış ve yerine yeni bir cami yaptırılmıştır. Bu yeni cam� 1800 yılında tamamlanmış ve padişahın da katıldığı bir t�renle ibadete a�ılmıştır. G�n�m�ze kadar ulaşmış bulunan, bu ikinci camidir.

Caminin 17.50 metre �apında bir ana kubbesi ve 1723 yılında eskilerine g�re daha uzun olarak inşa edilen iki minaresi vardır. Camii i�i s�slemeleri olduk�a sadedir. Bu a�ıdan 18. y�zyıl camilerinden farklıdır. Ama mihrabındaki altın yaldızla kaplanmış s�slemeler dikkat �ekicidir.

K�lliyenin en �nemli �ğesi, diğer b�t�n k�lliyelerden farklı olarak, t�rbedir. T�rbe sekizgen planlı ve tek kubbelidir. T�rbe dışındaki ve i� duvarlarındaki �iniler, ahşap sandukanın �zerindeki simle işlenmiş yazılarla s�sl� �rt� ve sandukanın �n�nde bulunan saf g�m�şten korunağın herbiri, birer sanat şahaseridir.

K�lliyeye dahil olan hamam g�n�m�ze kadar ulaşabilen en eski Osmanlı hamamıdır. Medrese ve imaret ise g�n�m�ze ulaşmamıştır. Ayrıca, Ey�b Sultan'a verilen b�y�k değerden �t�r�, bir �ok kimse mezarının burada olmasını istemiş; bunun neticesinde de k�lliyenin etrafı y�zlerce yıl boyunca t�rbe ve mezarlarla kaplanmıştır. Etrafında bulunan bu t�rbeler ve mezarlar, K�lliyeye ayrı bir �zellik kazandırmıştır.

Ey�p Sultan K�lliyesi ve �zellikle de t�rbesi tarih boyunca hep olduğu gibi, bu g�n de hem İstanbul, hem de diğer şehirler de yaşayan bir �ok insan i�in �ok �nemli bir ziyaretgahtır. Tahta �ıkan padişahların kılı� kuşanma t�renlerinin de yapıldığı bu mekan sadece halk i�in değil, devlet ricali i�in de �nemli olmuştur. Aynca mistik havası ile İstanbul'un ve�helerinden birinin temsilcisidir.

FATİH K�LLİYESİ

K�lliye ile aynı adı taşıyan semtte, Fevzi Paşa Caddesi'nin Hali� tarafı boyunca uzanır. Fatih Sultan Mehmed tarafından mimar Atik Sinan'a yaptırılan k�lliye 1463-1470 yılları arasında inşa edildi.K�lliye, o d�neme kadar T�rk-İslam mimarisince yapımı ekleştirilen en b�y�k bina kompleksi olup, klasik mimarimizin ulaştığı �nemli bir merhaleyi temsil eder.

K�lliye bir cami etrafında �ok planlı şekilde yerleştirilmiş medreseler, k�t�phane, şifahane, tabhane, kervansaray �arşı, hamam ve daha sonra inşa edilen t�rbelerden oluşur.

K�lliye ilk inşa edilirken yapılan cami g�n�m�ze kadar ulaşamamıştır. Bug�n k�lliyede bulunan Fatih Camii 18. y�zyılın sonlannda yapılmıştır. İlk cami, 1509 b�y�k depreminde ağır hasara uğradı. Tamir edildi, fakat 1557 ve 1754'deki depremlerde tekrar b�y�k zararlar g�rd�, ama hep tamir edildi.1766 depreminde ise b�y�k kubbesi tamamen ��kt�, duvarları da tamir edilemeyecek �l��de yıkıldı. 1767 yılında Sultan III. Mustafa tarafından ve eskisinden tamamen farklı bir bi�imde yeniden inşa ettirildi. G�n�m�ze kadar ulaşmış bulunan bu yeni Fatih Camii , Mimar Mehmed Tahir tarafından yapılmıştır.

Fatih Camii klasik cami mimarisiyle inşa edilmiştir, ama bezemelerde barok tarzın etkileri g�r�l�r. D�rt b�y�k mermer s�tun �zerine oturmuş 26 m. �apındaki b�y�k kubbesini d�rt yarım kubbe destekler. Iki şerefeli iki tane minaresi vardır. Cami i�indeki kalem işi s�slemelerde de barok etkisi g�r�l�r.

K�lliyenin diğer �nemli unsuru medreselerdir. Caminin iki tarafında da bulunan medreseler İstanbul'da �niversitenin temeli olmuş ve kentin bir eğitim merkezi haline gelmesini sağlamıştır. Zaman i�inde �eşitli tamirat ge�irmiş medreselerin bir kısmı yol yapım �alışmaları sırasında tamamen yok edilmiştir. G�n�m�ze bu medreselerden sekiz tanesi ulaşmıştır. Caminin kıble y�n�nde, camiye bitişik bir k�t�phane binası 1724 yılında inşa edilmiştir. Bu k�t�phanenin biri dışarıya, diğeri ise camiye a�ılan iki kapısı vardır ve kubbelidir. Fakat g�n�m�zde bu k�t�phaneye ait kitaplar, S�leymaniye K�t�phanesi'nde muhafaza edilmekte, bina ise tamir g�rmektedir.

K�lliyenin kıble y�n�nde Fatih Sultan Mehmed'e, eşi G�lbahar Hatun'a ve Sultan II. Mahmud'un annesi Nakşidil Sultan'a ait �� t�rbe bulunmaktadır. Bunların dışında k�lliyenin haziresinde �ok sayıda b�y�k devlet adamına ait mezarlar vardır. K�lliyeye ait kervansaray 1980'li yıllarda onarılmış ve eklenen yeni d�kkanlarla birleştirilerek, işyerleri olarak kullanılmaya başlanmıştır. Tabhane, �arşı ve hamam ise g�n�m�ze kadar ulaşmamıştır.

FETHİYE CAMİİ

Fatih İl�esine bağlı Fethiye mahallesinde bulunan cami aslında kilise olarak, 13. y�zyıl sonlarında Bizans Devletinin ileri gelenlerinden Mihail Glabas Tarkaniotes tarafından inşa ettirilmiştir. İstanbul'un fethinden sonra 1454 yılında patrikhane olarak kullanılmıştır. 1590 yılında İran savaşlarında G�rcistan ve Azerbeycan'ın fethedilmesiyle, fethin hatırası olarak camiye d�n�şt�r�lm�şt�r. Fethiye Camii, camiye d�n�şt�r�l�rken kilisenin apsis kısmı yıkılarak yerine kıble y�n�ne uygun bir mihrap yapılmış, bir minare ve .medrese inşa ettirilmiştir.Cumhuriyetin .ilanı ile m�ze haline d�n�şt�r�lm�ş, 1955 yılında Amerikan Bizans Enstit�s� tarafından i�indeki mozaik ve freskolar a�ığa �ıkarılmış, T�rklerin yaptığı kemer s�k�l�p yerine eski haline uygun s�tunlar yapılmıştır. 1960'lı yıllarda yeniden camii olarak ibadete a�ılmıştır. Camii'nin duvarları taş ve tuğla karışımıdır. Dış duvarlarında ve i�erideki mozaiklerde Grek�e yazılar g�ze �arpmaktadır.

HIRKA-İ ŞERİF CAMİİ

Fatih İl�esi'nde, adını verdiği,semtte Muhtesip İskender mahallesinde yer almaktadır. 1851 yılında Sultan Abd�lmecid tarafından Hz. Muhammed'in Veysel Karani'ye verdiği Hırka-i Şerif'in muhafazası ve ziyareti i�in yaptırılmıştır. Adını da buradan almıştır.

Cami, İstanbul'un dini folklorunda �ok �nemli bir yere sahiptir. Saklanan hırka 17. y�zyıl başlarında, el-Karani s�lalesinden olan Ş�krullah �veysi'den Sultan I. Ahmed'in fermanı ile alınmış, muhtelif yerlerde muhafaza edildikten sonra bu ama�la inşa edilen cami i�indeki yerine konulmuştur.Ramazan ayının on beşinden Kadir gecesine kadar �ğlen ve ikindi namazları arasında Hırka-i Şerif ziyarete a�ılır. Cami yapılırken civardaki bir �ok yapı kamulaştırılmış, cami yanısıra �veysi ailesinin en yaşlı ferdi i�in bir meşruta, vekil dairesi, muhafızlar i�in kışla (halen Hırka-i Şerif İlkokulu olarak kullanılan bina), vazifeliler i�in odalar yapılarak bir k�lliye oluşturulmuştur.

Cami avlusuna abidevi g�r�n�ml� �� kapı ile girilir. Kesme k�feki taştan yapılmıştır. Tek şerefeli iki minaresi vardır. Sekiz k�şeli olan camiyi sekiz pencereli bir kubbe �rter. Bah�enin sağındaki kapı �zerinde Sultan Abd�lmecid'in tuğrası altında Hattat Kazasker Mustafa İzzeddin'in hattıyla bir kitabe yeralır. Kubbe altında yine aynı hattatın 8 adet ayet levhası sıralanmıştır. Abd�lmecid'in yazarak imzasını attığı 8 levhası mimberin �st�nde yer almıştır. Vaiz k�rs�s�, mihrabı ve minberi kırmızı somakiden yapılmıştır.

KALENDERHANE CAMİİ

Emin�n� İl�esi'nde, Vezneciler'de Bozdoğan su kemerlerine bitişiktir. Kiliseden �evrilme camilerdendir. İstanbul'un anıtlar tarihi a�ısından en ilgin� �meklerdendir. Ge� Roma D�nemi'nden bu g�ne kadar şehrin genel dokusuna paralel değişimler ge�irerek, g�rkemli bir saray hamamı, zengin bir Komnen kilisesi, zaviye, cami, gecekondu ve tekrar cami olarak bir şekilde ayakta kalabilmiş bir yapıdır. Bu g�nk� yapının aslı, Latin istilası sırasında Katolik İtalyanlara tahsis edilmiş bir 12. y�zyıl kilisesidir. Fetihden sonra Fatih Sultan Mehmed vakfı olarak zaviyeye �evrilerek Kalenderi tarikatına tahsis edilmiştir. 18. y�zyılın ilk yarısında Bab�ssaade Ağası Maktul Beşir Ağa tarafından camiye d�n�şt�r�lm�şt�r. 19. y�zyılda b�y�k bir yangın ge�irmiş, 1854'de tamir edilmiştir. Minaresi 1930 yılında yıldırım d�şerek yıkılmıştır. Bu tarihlerden sonra terkedilmiş, 1966-1975 yılları arasında Harvard �niversitesi ile İstanbul Teknik �niversitesi işbirligi ile yapılan bir araştırma ve kazıya konu olmuş, 1968 yılında restore edilerek tekrar ibadete a�ılmıştır.

Duvarlan.taş ve tuğla kanşımıdır. Camiyi b�y�k bir kubbe �rter. İ� duvarlann da renkli mermer kaplamalar ve kabartma halinde friz s�slemeler bulunmaktadır.

KILI� ALİ PAŞA K�LLİYESİ

Tophane Meydanı'ndadır. Bir cami, medrese, t�rbe, sebil� ve hamamdan oluşan k��k bir k�lliyedir. Ulu� Ali Reis olarak da bilinen Kaptan-ı Derya Kılı� Ali Paşa tarafından 1581 yılında Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Mimar Sinan'ın yaşlılık d�nemi son eserlerindendir. Halk arasında anlatılan hikayeye g�re, cami yaptırmak i�in Sultan III. Murad'dan yer isteyen Kılı� Ali Paşa'ya Kaptan-ı Derya olması y�z�nden camiyi denize yaptırması s�ylenmiştir. Bu y�zden denizi toprakla doldurtarak kıyısına camiyi yaptırmıştır.

Cami geniş bir avlu tarafından �evrelenmektedir. Son cemaat yerinin �zeri, aşağı doğru meyilli bir sundurma ile kapatılmıştır. İ� bah�enin �� kapısı da işlemelidir. Son cemaat yerinin pencere �stlerindeki �ini panolarda ve kıble kapısının �zerinde ayetler yazılıdır.

Bah�esinde sekiz mermer s�tunlu ve kubbeli bir şadırvanı vardır. Ayasofya'nın planının geliştirilmiş bir �rneği olan cami tam bir dikt�rtgen bi�imindedir. Pencere �stleri �inilerle s�sl�d�r. D�rt mermer fil ayağına dayanan b�y�k kubbesi, kıble ve kapı tarafındaki iki k��k yarım kubbe desteklemektedir. D�rt k�şede de birer ufak kubbe yer almıştır. Caminin i�erisinde �i�ek motifleriyle s�sl� renkli �iniler bulunmaktadır. B�y�k kubbenin 24 penceresi ile birlikte toplam l47 penceresi vardır. Kubbesinden sarkan XVI. y�zyıla ait bir gemici feneri 1948 yılında Deniz M�zesine kaldırılmıştır.

Sağda tek şerefeli bir minaresi y�kselir. Kılı� Ali Paş� ya ait olan t�rbe caminin bah�esinde ve kıble y�n�nde bulunmaktadır. Bah�e duvannın caddeye bakan kısmında ise sebil yer almaktadır. Hamam, caminin sağ tarafındadır ve bug�n de kullanılmaktadır. Medrese ise hamamın deniz y�n�nde bulunmaktadır.

K��K AYASOFYA CAMİİ

Emin�n� İl�esi'nde, Cankurtaran ile Kadırga arasında, K��k Ayasofya Caddesi'nin sonundadır. Kiliseden �evrilme camilerdendir. 527 yılında Bizans İmparatoru I. J�stinyen zamanında yapılmıştır. Adı

"Sergiyos ve Bakhos Kilisesi" idi. Alt s�tunlar �zerindeki kitabede tapınağı I. J�stinyen 'in St. Sergiyos ve St. Bacchus adlı azizler adına yaptırdığı yazılıdır. Sultan II. Bayezid zamanında Dar�ssaade Ağası Hadım H�seyin Ağa tarafından bir minare eklenerek camiye �evrilmiştir. Muhtelif zamanlarda tamirler g�rm�ş ve bug�nk� minaresi 1955 yılında yaptırılmıştır.

Tuğladan d�rt k�şe yapılmış bir binadır. Sağda y�kselen minaresi tek şerefelidir. 19 m. y�ksekliğindeki kubbesi sekiz ayaklı kemerlere oturmuştur. Yeşil ve kırmızı renkli 34 mermer s�tunun 16'sı altta ve 18'i �stte sıralanmıştır. �n�ndeki beş kubbeli ve altı s�tunlu son cemaat yeri sonradan yapılmıştır. Sol tarafdaki bah�esinde H�seyin Ağa'nın t�rbesi bulunmaktadır.

LALELİ K�LLİYESİ

Emin�n� İl�esi'nde, Laleli semtinde, Ordu Caddesi ile Fethi Bey Caddesi'nin kesiştiği k�şede yer alır. Sultan III. Mustafa tarafından 1760-1763 arasında inşa ettirilmiştir. K�lliyenin mimannın Mehmed Tahir Ağa veya Hacı Ahmed Ağa olduğu zannedilmektedir.

K�lliye, bir cami, bir imaret, �eşme, sebil, t�rbe, han ve medreseden oluşmaktadır. Cami, k�lliyenin merkezini teşkil etmektedir. Bodrum niteliğindeki bir altyapının �zeri, aynı zamanda caminin avlusudur. Bu avlu yer seviyesinden y�ksektedir ve avluya basamaklarla �ıkılır. Laleli Camii bu y�ksek avlunun ortasında yer alır. 18. y�zyıl Osmanlı mimarisinin en �zg�n eserlerinden biridir. 24 pencereli b�y�k kubbesi, giriş ve kıble taraflarındaki ��er yarım kubbeyle desteklenir. Tek şerefeli iki minaresi vardır. �zellikle minarelerin k�lahları �ok değişiktir. Toplam 105 pencere tarafından aydınlatılan caminin i� duvarları renkli somaki mermerlerle kaplanmıştır. Cami barok �slupla inşa edilmiştir. K�lliyenin t�rbeleri ve sebili, Ordu Caddesi �zerinde Aksaray y�n�ndeki k�şesindedir. �ndeki t�rbede Sultan III. Mustafa ve Sultan III. Selim g�m�l�d�r. Bunun yanında ise Haseki Sultanlar t�rbesi vardır.

K�lliyenin hanı, Fethi Bey Caddesi �zerinde, caminin kuzey y�n�ndedir ve hala �arşı olarak kullanılır. Yapıldığı yıllarda ticari ama�larla kullanılmayan cami bodrumu da g�n�m�zde �arşıya d�n�şt�ı�lm�şt�r. K�lliyenin medresesi ise g�n�m�ze ulaşmamıştır.

MAHMUD PAŞA K�LLİYESİ

Emin�n� İl�esi'nde, Nuruosmaniye K�lliyesi'nin kuzeydoğusunda yeralan k�lliye cami, t�rbe, hamam, han, medrese, imaret ve sıbyan mektebinden oluşmaktaydı. Fakat g�n�m�ze kadar ancak cami, t�rbe, han ve hamam ulaşabilmiş; diğer kısımları ise ortadan kalkmıştır. Bu kompleks ilk b�y�k vezir k�lliyesidir ve Fatih K�lliyesi'nden sonra 15. y�zyıla ait en �nemli yapı grubudur. 1460'lı yılların başında inşasına başlanan k�lliyenin camisi 1462'de tamamlanmış; diğer kısımlarının inşası ise 1474 yılına kadar s�rm�şt�r. K�lliye Sadrazam Mahmud Paşa tarafından Mimar Atik Sinan'a yaptırılmıştır.

Cami iki b�y�k kubbe ve etrafında ��er ufak kubbe ile �rt�l�d�r. İ�ersindeki mavi �zerine beyaz yazılı �iniler sonradan konulmuştur. Minber ile mihrabı işlemeli mermerden yapılmıştır. Son cemaat yeri 6 kesme taş s�tun �zerine 5 kubbelidir. Son cemaat' yerinin arkasında beş kubbeli bir giriş kısmı daha vardır. Yanlardaki ufak kubbeler altında koridorlar yer alır. Kıble kapısının �zerinde hicri 868 tarihli ve caminin yapılış tarihini belirten bir kitabe bulunmaktadır. Kapısının etrafı işlemeli mermerdendir. Kapının yanında Sultan III. Osman'a ait tamir kitabesi yer almaktadır. �ıkan bir yangında b�y�k zarar g�ren cami 1755 yılında Sultan III. Osman tarafından tamir ettirilmiştir. Cami 1766 yılı depreminde yıkılmış, 1785 yılında tamir g�rm�şt�r. 1827 yılı yangınından sonra 1829 yılında tekrar tamir edilmiştir. G�rm�ş olduğu bu tamiratların doğal bir sonucu olarak, �zellikle cami i�erisindeki bezemeler orijinalliklerini kaybetmişlerdir. Kesme taştan tek şerefeli minaresi 1936 restorasyonundan sonra bu g�nk� şeklini almıştır.

Avlusundaki �eşme ve sebil Dar�ssade Ağası Mustafa Ağa tarafından yaptırılmıştır. Haziresinde Mahmud Paşa'nın t�rbesi vardır. İstanbul’ un en eski han ve hamamları olan Mahmud Paşa Hamamı ve K�rk�� Han ise caminin kuzeyinde yer alırlar. Caminin doğusunda bulunan medresenin sadece bir dersanesi g�n�m�ze ulaşmıştır.

MİHRİMAH SULTAN K�LLİYESİ (�SK�DAR)

�sk�dar Meydanı'nda, iskelenin karşısında yer almaktadır. Kanuni Sultan S�leyman'ın kızı Mihrimah Sultan tarafından 1548 yılında yaptırılmıştır. K�lliye Mimar Sinan'ın eseridir. K�lliye bir cami, medrese, t�rbe, sıbyan mektebi, han, imarethane ve tabhaneden oluşmaktaydı. Bunların ancak bir kısmı g�n�m�ze kadar ulaşmıştır.

Mimar Sinan bu k�lliyenin camisinde Ayasofya Cam�'nin daha �ağdaş bir modelini uygulamıştır. Genellikle cami girişlerinin �zerinde bulunan yarım kubbe kullanılmamıştır; bu nedenle camiye girildikten itibaren ana kubbenin altına ulaşılmaktadır. Caminin girişinde bulunan şadııvan, İstanbul'daki b�t�n camilerin abdest alma mekanlarının en g�zellerindendir. Pencere kapakları ve k�rs�de kullanılan ahşap �zerine kakma bezemeler ile mermerden yapılan mihrap ve minber ince bir iş�ilik �r�n�d�r.

Medrese caminin kuzeyinde bulunmaktadır. G�n�m�ze kadar ulaşan medresenin i� mekanlan, yapılan m�dahalelerle orijinalliğini yitirmiştir. G�n�m�zde sağlık merkezi olarak kullanılmaktadır. Cami ile medrese arasında ise, biri Mihrimah Sultan'ın iki oğluna, diğeri ise Sadrazam İbrahim Ethem Paşa'ya ait iki t�rbe bulunmaktadır. Sıbyan mektebi caminin kıble y�n�ndedir. K�lliyeye ait tabhane, imarethane ve han g�n�m�ze kadar ulaşmamıştır. MİHRİBAH SULTAN K�LLİYESİ (EDİRNEKAPI)

İstanbul Surlarının Edirnekapı girişinde Fevzi Paşa Caddesi �zerindedir.Kanuni Sultan S�leyman tarafından, kızı Mihribah Sultan adına yapırılan k�lliye, Mimar Sinan’ın eseridir. Yapım yılı tam olarak bilinmemekle birlikte, k�lliyenin inşasının 1560’lı yıllarda tamamlandığı zannedilmektedir. Bir kısmı g�n�m�ze kadar ulaşmayan k�lliye, bir cami, medrese, �ifte hamam, t�rbe, �arşıve sıbyan mektebinden m�teşekkildi. Cami, zeminden 37 metre ykseklikte ve 20 metre �apında tek bir kubbeye sahiptir. D�nemin diğer camilerinden farklı olarak tek minaresi vardır. Bir diğer ayırdedici �zelliği de �ok sayıdaki penceresidir. Camiyi 161 tane pencere aydınlatmaktadır. Ayrıca mermer minberi de, �ağının en g�zel �rneklerinden kabul edilir. Pencere ve kapı kanatlarındaki ahşap �zerine sedef ve fildişi kakmalar ise �ok değerli sanat eserleridir.

Caminin i� avlusunun iki kenarında ise medrese yer alır. Ama bu medresede ilgin� birbi�imde dersaneler b�l�m� yoktur. Dersanelerin,medresinin orjinalinde de mi olmadığı, yoksa sonradan yapılan tamiratlar sırasında mı ortadan kalktığı bilinmemektedir. Ancak dersanehhari� medresenin diğer kısımlaarı g�n�m�ze ulaşmıştır.

Caminin kıble y�n�n�n sağ k�şesinde ise k�lliyenin Sıbyan Mektebi ve G�zel Ahmed Paşa’nın t�rbesi bulunmaktadır. Yine aynı y�nde, fakat k�lliyeden ayrı bir bi�imde bir �ifte hamam vardır. K�lliyenin �arşısında ise g�n�m�ze hi�bir şey ulaşamamıştır.

MOLLA �ELEBİCAMİİ (Fındıklı Camii)

Fındıklı’da, Meclis-i Mebusan Caddesi’nin deniz tarafındadır. Kabataş Camii ve Fıdıklı Camii adları ilede tanınır. Yaptırıldığında şu andaa mevcut olmayan hamam ve sıbyan mektebi ile k��k bir k�lliye g�r�m�ndeydi. 1589 yılında İstanbul Kadısı Mehmed Vusuli Efendi tarafından yaptırılmıştı. Mimar Sinan eseridir. 18Y�zyılda Tuğracı �mer Ağa taraafından tamir edilmiştir. Son tamirat 1958 yılında yapılmıştır.

Kesme k�feki taşından yapılmıştır. Mimar Sinan’ın altıgen şemalı camileri arasında yer alır.Son cemaat yeri altı s�tun ve beş kubbelidir. Binanın k�şesine doğru birer adet d�rt k�şeli s�tun daha bulunmaktadır. Tek şerefeli ince bir minaresi vardır. Eteğinde on pencere bulunan b�y�k kubbeyi sağ ve solda ikişer mihrap tarafında bir adet olmak �zere beş yarım kubbe destekler. Yarım kubbelirin dışında camiyi otuz d�rt pencere aydınlaatır. Koca Yusuf tarafından cami �n�nde 1786 yılında yaptırılmış olan sebil 1958 yılında karşıya taşınıp monte edilmiştir.

NURUOSMANİYE K�LLİYESİ

Emin�n� İl�e’sinde, �emberlitaş anıtının kuzeybatısında, Kapalı �arşı girişindedir. K�lliyenin yapımı Sultan I.Mahmud tarafından 1749 yılında başlamış, ama ancak onun �l�m��nden bir yıl sonra 1755’de tamamlanabilmiştir. K�lliyenin mimarı Sineon Kalfa’dır. K�lliye barok mimariyle yaapılmış bir camii, medrese, imalethane, k�t�phane, t�rbe, �eşme ve sebil’den oluşur. Ayrıca �evresini saran bir ka� d�kkan da k�lliyeye dahildir.

Nuruosmaniye camii Osmanlı camii mimarisinde �ok ayrıcaklı, �zel bir yere sahiptir. �zellikle �� boyutlu taş bezemeleriyle d�nya mimarisinde bile eşi olmayan, tamamen �zg�n ve biricik bir barok şaheseridir. Eteği otuz iki pencere ile �evrili tek bir kubbesi vardır. Cami y�z yetmiş d�rt pencere ile aydınlatır. İ� bezemelerinde en g�ze �arpan unsur kubbesinde ve duvarlarındaki hatlardır. İki şerefeli, iki minaresi vardır. Kurşun yerine taş alemler, iki kez bu minareleerde kullanılmıştır.

Medrese ve imalethane caminin kuzeyind, Kapalı �arşı �n�nde avluya girildiğinde sağda yer almaktadır. Bunların konumlandılışları avlunun hilal bi�iminde olmasını sağlamaktadır. K�lliyenin girişi y�n�ndeki ; girişin sonunda, sebil ise sağındadır. �eşme ve sebil de tam bir barok usl�p hakimidir. T�rbe ve k�t�phane, h�nkar marfilinin arkasında bulunur. T�rbe de Sultan III.Osman’ın annesi Şehsuvar Valide Sultan g�m�l�d�r. İstanbul’un en zarif k�t�phane binasına sahip bulunan Nuruosmaniye k�t�phanesi �ok deeğerli yazma eserleriyle g�n�m�zde de okuyucuya hizmet etmektedir.

NUSRETİYE CAMİİ

Beyoğlu il�esine bağlı Tophane semtinde Meclis-I Mebusan Caddesi �zerindedir. Sultan II. Mahmut tarafından 1823-26 yılları arasında yaptırılmıştır. Mimar Krikor Amira Balyan’ın eseridir. Barok �slubundaki cami kesme taş ve mermerlerden yapılmıştır. İki şerefeli, zariflileri ve incelikleriyle dikkat �eken iki minaresi vardır. Sebil ve muvakkithaneye de sahip olan caminin h�nkar mahfili ve paşa dairesi g�r�lmeye değer mimari �zelliklere sahiptir. İ� mekan kalem işleriyle s�slenmiş, kubbedeki altın varaklı ahşap kabartma ile olduk�a g�sterişli bir yapıya kavuşmuştur. Mermerden yapılmış olan mihap ve minber bir dantel gibi işlenmiştir. Cami i�erisindeki hatlar ise Osmanlı’nın en değerli hattatları tarafından yazılmıştır.

PİYALE PAŞA K�LLİYESİ

Kasımpaşa’da Kaptan Mahallesi’ndendir. 1573 yılında Kaptan’I Derya Mehmeed Piyale Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Cami, medrese, tekke, t�rbe, hazire, sıbyanmektebi, sebil, �arşı ve hamam b�l�mlerinden oluşan k�lliyenin kısımlarından g�n�m�ze kadar ancak cami ve t�rbe ulaşmıştır.

Dikd�rtgen bir alana yayılan caminin duvarlarında yer yer kesme k�feki taşı, yer yer moloz taşı kullanılmıştır. �nde son cemaat yerinin iki sıra s�tunları �st� a�ık olarak ayaktadır. Binanın sağ ve solundaki s�tunların �st� kapalıdır. Caminin dışındaki s�tunlar 60 tanedir. Caminin iki kapısı arasında ortada tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Duvarları kesme taş ve tuğla karışımıdır. İki sıra halinde ��erden 6 kubbesi vardır. Kıble kapıları ile mahfiller arasında uzanan mor �iniler �zerine beyaz renk ile Hattat �erkez Hasan’ın eseri ayetler yazılıdır. Mimberi mermerdendir. İ�i �inilerle kaplı olup mihrabın etrafındaki �inilerden bir kısmı �ıkarılmıştır. Camiden �alınan g�zel bir �ini pano bug�n Paris’te Louvre M�zesindedir. Banisinin t�rbesi caminin kıble tarafındadır.

ORTAK�Y CAMİİ

Boğazi�i’nde Ortak�y semtinde ve sahildedir. Cami, Sultan Abd�lmecid tarafından Mimar Nigoğos Balyan’a 1853 yılında yaptırılmıştır. Olduk�a zzarif bir yapı olan cami Barok �slubundandır. Boğazi�i’ndeeşsiz bir konuma yerleştirilmiştir. B�t�n selatin camilerinde olduğu gibiharim ve h�nkar b�l�m� olmak �zereiki kısımdan m�teşekkildir. Geniş ve y�ksek pencereler Boğaz’ın değişken ışıklarını caminin i�ine taşıyacak bi�imde d�zenlenmiştir. Merdivenle �ıkılan yapının tek şerefeliiki minaresi vardır. Duvarları beyaz kesme taştan yapılmıştır. Tek kubbenin duvarları pembe mozaiktendir. Yinemihrap mozaik ve mermerden, mimber ise somaki kaplı mermerden yapılmıştır ve ince bir iş�iliğin �r�n�d�r.

R�STEM PAŞA CAMİİ

Emin�n�’nde, Tahtakale’de Hasırcılar �arşısı’ndadır. İstanbul’un sil�etini oluşturan en �nemli yapılardan biridir. Y�ksek bir platform �zerine oturtulmuştur ve kıyı sil�etine egemen bir konumda, Hacı Halil Mescidi’nin yerine inşa edilmiştir. Caminin bulunduğu yer Roma d�neminden bug�ne şehrin en işlek mekanlarındandır. Banisi d�neminin etkili devlet ricalinden, S�leymaniye Camii’nin inşasında da katkıları olan Sadrazam R�stem Paşa’dır. Kanuni Sultan S�leyman’ın damadı olan Sadrazam R�stem Paşa imparatorluğun bir�ok yerinde yaptırdığı binalarla da tanınır. Mimar Sinan’ın �nl� eserlerindendir. Cami R�stem Paşa’nın �l�m�nden sonra, 1561’de eşi H�rrem Sultan tarafından tamamlanmıştır. 1666 yangınında ve 1776 depreminde hasar g�rm�şt�r.

R�stem Paşa Camii Osmanlı mimari tarihince olağan�st� g�zellikteki �ini kaplamalarıyla tanınır. T�rkiye’nin en zengin �ini kolleksiyonu bu caminin duvarlarında yer alır. Bu değerli �inilerin bir kısmı bug�n �alınmış haldedir. I�erisi kubbeler dışında tamamen renkli İznik �inileriyle kaplıdır. Bu �iniler, İznik duvar �inilerinin teknik ve desen a�ısından en m�kemmel �rnekleridir. �iniler �zerinde �eşitli meyve ve �i�ek şekilleri gibi �ini bezeme sanatının b�t�n klasik motifleri yer almıştır. G�z kamaştırıcı bu �inilerin yanında renkli somaki mermerlerde g�r�lmeye değerdir.

Oradaki b�y�k kubbeyi d�rt yarım kubbe desteklemektedir. Eteğinde 24 pencere bulunan b�y�k kubbenin kemerleri sekiz k�şeli d�rt fil ayağına dayanmaktadır. Mimberi ve mihrabı mermerdir. Son cemaat eri 6 s�tun ve 5 kubbelidir. Tek şerefeli minaresi yıkılan orjinali yerine yapılmıştır.

SELİMİYE CAMİİ

�sk�dar’da, Selimiye Kışlası’nın karşısındadır. 1805 yılında Sultan III. Selim tarafından yaptırılmıştır. 1823’de lodostan yıkılan minareleri yeniden yapılmıştır. 1964 yılında da restorasyona tabi tutulmuştur.

D�rt girişli geniş bir avlu i�indedir. Barok usul�nde yapılmış camilerdendir. Kare planlı olan bina kesme taştan yapılmıştır. D�rt duvara 24 pencereli b�y�k kubbeyi k�şelerde birer ufak kule desteklemektedir. Kubbe i�i ayetler ve kalem işleriyle bezenmiştir.Caminin i�i mermer ve tahtadan oyma iş�iliği bakımından zengindir. Mihrabı ve mimberi somaki mermerden yapılmıştır. Son cemaat yeri 6 mermer s�tun �zerine 5 kubbe ile �rt�l�d�r. İki y�nde mahfiller, tek şerefeli iki mimare ve iki katlı h�nkar daireleri bulunmaktadır.

Haziresinde Sultan III.Selim’ineşi Zibifer Kadın ile Maliye Nazırı Mehmed Hasip Paşa’nın mezarları bulunmaktadır.

SOKULLU MEHMED PAŞA CAMİİ

Hali�’ih Galata y�n�ndeki kıyısında, Unkapanı K�pr�s�’n�n ayağında bulunur. Mimar Sinan’ın eserlerinden olan cami, 1578 yılında Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa tarfından yaptırılmıştır. Cami Balkan ve I. D�nya savaşları esnasında tamir edilmeye başlamış, daha sonra onarıma ara verilmiş ve bakımsız ve harap bir şekilde 1938’e kadar kalmıştır. Bu esnada sanat eseri niteliğindekii� s�slemelerin b�y�k kısmı yok olmuş ve �inileri �alınmıştır. Bahsedilen yılda cami tamirata alınmış ve1941’de yeniden ibadete a�ılmıştır.

Edirne’deki Selimiye Camii’nin daha k��lt�lm�ş bir modeli olan caminin i� kısmı kare şeklindedir. �zerini �rten b�y�k mimari a�ıdan �ok ilgin�, tek şerefeli bir minaresi vardır. Harap bırakıldığı s�rei�erisinde işi s�slemeler kullanılmıştır. Kapı ve pencerelerindeki ahşap iş�iliği �ok dikkat �ekicidir. Mermer minberi ise t�r�n�n en g�zel �rneklerindendir.

SİNAN PAŞA K�LLİYESİ

Beşiktaş Barbaros Bulvarı ile Beşiktaş Caddesi’nin birleştiği k�şede yer alır. Sadrazam R�stem Paşa’nın kardeşi Kaptan-I Derya Sinan Paşa tarafından yaptırılan bu k�lliye bir cami,g�n�m�z ulaşmayan bir �ifte hamam, k�lliyeve daha sonra yatırılan bir sıbyan mektebinden oluşmaktadır. Kitabesine g�re, 1555’de Sinan Paşa’nın �l�m�nden sonra bitirilmiştir. Mimar Sinan’ın eserlerindendir.

Caminin �st�n� bir b�y�k kubbe kapamakta ve bunu sağ ve solunda ikişer yarım kubbe desteklemektedir. Kapı tarafından 5 kubbe daha yer almıştır. İkinci ve ��nc� kat pencerelerinin camları renklidir. İ� s�slemeleri ince kalem işidir. Avluyu son cemaat yeri ile birlikte 22 mermer s�tunlu, kubbesiz ve kiremitle �rt�l� bir kısım �evirmektedir. Duvarları kesme taş ve kırmızı tuğla karışımıdır. Tek şerefeli bir mimaresi vardır. İki kapılı bah�enin ortasında ise 4 mermer s�tunlu bir şadırvan bulunmaktadır. Cami ve avlusu değişik zamanlarda yapılan m�dahalelerle orjinal karakterini yitirmiştir.

SULTANAHMET K�LLİYESİ

Sultanahmet Meydanı’nda, Ayasofya Camii’nin karşısındadır. Sultan I.Ahmet tarafından mimar Sedefkar Mehmed Ağa’ya yaptırılmıştır. K�lliyenin yapımına 1609 yılında b�y�k bir t�renle başlamıştır. Bu t�rende Şeyh�lislam Mehmed Efendi, d�nemin b�y�k din adamlarndan Aziz Mahmud H�dai, Sadrazam Davud Paşa ve diğer devlet ekranının yanı sıra bizzat padişah da temel kazma işinde �alışmışlardır. Bu muhteşem k�lliyenin inşaatı olduk�a uzun s�rm�ş, ilk �nce 1617 yılında cami, 1619 yılında ise k�lliyenin geri kalan kısımları tamamlanabilmiştir.

İstanbul’daki en b�y�k yapı komplekslerinden biri olan k�lliye, bir cami, medreseler, h�nkar kasrı, arasta, d�kkanlar, hamam, �eşme, sebiller, t�rbe, dar�şşifa, sıbyan mektebi, imarethane ve kiralık odalardan oluşmaktaydı. Bu yapıların bir kısmı g�n�m�ze ulaşamamıştır.

İ�indeki 20.000’I aşkın �ininin renginden �t�r� yabancılar tarafından “Mavi Camii” olarak isimlendirilen cami, k�lliyenin merkezinde yer almaktadır. Cami, geniş bir avlu ve ona eş b�y�kl�kte bir i� mekandan oluşur. Zeminden y�kseltilmiş avluya basamaklarla ulaşılır. Avluda �zeri kubbeyle �rt�l�, fıskiyeli bir havuz yer almaktadır. Sultan Ahmed Camii’nin bir diğer ayırdedici�zelliği de mimarileridir. İstanbul’daki tek altı minareli camidir. Bu minarelerden d�rd� cami g�vdesine bitişik ve �� şerefelidir. Diğer iki minaresi ise avlunun k�şelerinde olup, iki şerefelidir.

Caminin b�y�k kubbesi yaklaşık 34m. �apında ve yerden 43 metre y�ksekliğinde olup, 5 metre �apında d�rt fil ayağının �zerine oturmaktadır. Bu b�y�k kubbeyi destekleyen d�rt tane de yarım kubbe vardır. Camiyi yerden kubbeye kadar 5 kat halinde ve renkli camlarla kakplı 260 pencere aydınlatır. Cami, �inilerin yanı sıra, yine d�nemin başyapıtları sayılan �ğelerle donatılmıştır. Sedef kakmalı mermer mimber, işlemeli mermer mihrap, kalem işi s�slemeler, sedef kakmalı ahşap kapı, pencere kapakları ve rahleler, kubbeye asılan devekuşu yumurtaları ve avizeler, Sultan Ahmed Camii’nin g�r�lmeye değer g�zelliklerinin bazılarıdır.

K�lliyenin bir diğer yapısı H�nkar Kasrı’dır. Padişahın namaz �ncesi veya sonrasında istirahat edebileceği bir yapı olarak tasarlanan bu bina bir cami etrafına yapılan ilk sultan kasrıdır. K�lliyenin dış avlusunda yer alır.

K�lliyenin kazeydoğu k�şesinde t�rbe yer almaktadır. Bu t�rbe de Sultan I.Ahmed, eşi K�sem Sultan, oğullari Sultan II.Osman ve Sultan IV.Murad ile bazı torunları g�m�l�d�r. T�rbenin yakınında ise medrese yer alır. Bu medrese g�n�m�zde Başbakanlık arşiv deposu olarak kullanılmaktadır.

Dış avlu duvarına bitişik olarak da sıbyan mektebi yer alır. Bu mektebin zemin katında bir �eşme ve d�kkanlar, �st katında ise dersane vardır. K�lliyenin kıble y�n�ndeki en u� yapısı arastadır. 1912 yangınında bir kısmı yok olan arastanınbir bi�l�m� Mozakik M�zesi, geri kalanı ise turistik eşya satan d�kkanlar olarak kullanılmaktadır.

Dar�şşifa ve imaret camiden uzakta yapılmıştır. Orjinal hallerinde �nlerinde var olan d�kkanlarla meydandan ayrılmıyorlardı.1894 debreminden sonra inşa edilen ve g�n�m�zde Marmara �niversitesi Rekt�rl�ğ� olarak kullanılan binalar, dar�şşifa ve imaretin k�lliyenin diğer unsurlarıyla olan bağlarını tamamen koparmıştır. G�n�m�zde Sokollu Mehmed Paşa Yokuşu �zerinde bulunan bu binalar Sultanahmet Teknik Lisesi tarafından kullanılmaktadır.

K�lliyenin d�rt sebilinden �� g�n�m�ze ulaşmış bulunmaktadır. Bunlardan biri araktanın i�inden, diğeri dış avli kapısı yanında, ��nc�s� ise t�rbe civarındadır.

SULTAN SELİM K�LLİYESİ

Fatih İl�esin’de, Sultanselim semtindedir. O d�nede şehrin ulaşılması en g�� mahallelerinden birinde, bir taratan derin sarnı�,diğer taaraftan Kırk Merdiven U�urumu ile �evirili ir tepaa �zerinde 1516-1522 yılları arasında Yavuz Sultan Selim’in hatırasına oğlu Kanuni Sulan S�leyman tarafından yaptırılmıştır. Mimari belli değildir. K�lliye bir cami, imaret, t�rbe, hamam ve sıbyan mektebinden oluşmaktaydı. Ama imaret ve hamam g�n�m�ze kadar ulaşmamıştır.

Cami, k�lliyeyi kuşatan bir dış avlunun ortasında yer alır. Cami i� avlusuna �� kapıdan girilir. Son cemaat yeri ile birlikte avluyu 18 s�tun ve 22 kubbe �evirmektedir. Avlu etrafındaki 20 pencere �zerinde �ini panolar yer almıştır. Bu �iniler d�neminin en iyi �rneklerindendir. Avlu revağının d�şemesi �i�ek desenleriyle s�slenmiştir. Ortada 8 mermer s�tunlu ve kubbeli bir şaırvan vardır. Caminin iki yanında imam ve m�ezzin odaları yer almıştır. Kapı kanatları oymacılık ve sedef kakmacılık sanatının en g�zel �rneklerindendir. Kare planlı ve son derece sade bir camidir. Minberi işlemeli mermerden yapılmıştır. Tek şerefeli iki minaresi vardır.

Kıble y�n�ndeki hazirede Yavuz Sultan Selim’e, Kanuni Sultan S�leyman’ın k��k yaşta �len şehzadelerine, kızlarına ve Sultan Abdd�lmecid’e ait �� t�rbe vardır.Bunlardan �zellikle Yavuz Sulan Selim7e ait t�rbenin kapı, pencere kapakları ve t�rbe i�indeki ahşap parmaklıktaki sedef kakmalar tam bir sanat şaheseridir.

Cami ve t�rbeler dışında, g�n�m�ze kadar ulaşan bir başka bir yapı sıbyan mektebidir ve dış avlunun girişinde yer alır.

S�LEYMANİYE K�LLİYESİ

Emin�n� İl�esi’nde, kendi adıyla anılan semmtir. Kanuni Sultan S�leyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılancaminin inşasına 1550 yılında başlanmış ve 1557’de tamamlanmıştır.

S�leymaniye K�lliyesi, Fatih K�lliyesi ile başlayan simetrik bir grublaşma ve geometrik bir şemaya sahip bina kompleksleri yapma geleneğinin ikinci ve en �nemli aşamasıdır. Daha �nce hi� rastlanmayan bir b�y�kl�k ve mimari tasarıma sahip olan S�leymaniye K�lliyesi, merkezdenbir cami, medreseler, tabhane, dar�şşifa, bimarhane, t�rbeler, hamam, �arşılar ve sıbyan mektebinden m�teşekkildir.

S�leymaniye Camii, Osmanlı Devleti’nin en ihtişamlı g�nlerini yaşadığı �ağın, en g�rkemli eseridir. Azametiyle, �ağını temsil etmektedir. İstanbul siluetinin en �nemli �ğelerinden olan cami, sadece bir ibadethane değil etrafındaki k�lliye ve ekabirin ikamet ettiği mahalleyle birlikte sosyal ve k�lt�rel bir merkez,kent hayatını karakterize edenbir kurumdur. Burada Mimar Sinan’ın sanatı ve dehası, Osmanlı’nın b�y�kl�ğ� ve g�c� ile İstanbul’un g�zellik ve zerafeti biraraya gelmiştir.

Caminin inşası sırasına, mimari tarihininin en b�y�k şantiye organizasyonlarından biri ger�ekleştirilmiştir. Caminin yapı malzemeleri �lkenin d�rt bir yanından getirilmiştir. Antik kalıntılardan bazı s�tunlar da bulundukları yerlerden s�k�lerek İstanbul’a getirilmiş ve cami i�erisinde kullanılmıştır.

Bu dış avlu tarafından kuşatılmış bulunan cami,kıble y�n�nde ve i�inde t�rbe ve mezarların bulunduğu bir hazire ile tam tersi y�ndeki bir i� avluya sahiptir. Mermer kaplı i� avluya, İstanbul’da başka herhangi bir camide raslayamayacağımız �� katlı muhteşem bir kapıdan girilir. Avluda fıskıyeli bir havuz yer alır. Yine diğer camilerden farklı olarak,caminin d�rt mimaresi de avlunun k�şelerine yerleştirilmiştir. Minarelerin birbirleriyle ve kubbeyle olan orantıları, tam bir deha �r�n�d�r. Kubbenin yerden y�ksekliği 50m, avlu duvarlarının camiyle birleştiği k�şelerdeki minareler �� şerefeli ve 76m, avlunun giriş kapısı y�n�ndeki minareler ise iki şerefeli ve 56m,dir. Bu orantılama caminin sil�etini m�kemmelleştirmektedir.

Caminin bir b�y�k kubbe ile, bunu destekleyen iki yarım kubbesi vardır. Kubbelerdeki dizayn sayesinde, cami i�erisindeki ses, akustik kurallaraa g�re olduk�a berrek bir şekilde yayılmaktadır. Yine camii i�erisinde m�kemmel bir hava dolaşım sistemi oluşturulmuş, giriş kapısı �zerindeki boşlukta aydınlatma i�in kullanılan 4000 mumun isi toplanmıştır. Bu isler hat yapımında kullanılan m�rekkebe hammadde temin etmiştir.

Caminin mermer minberi ve mihrabi bir oymacılık şaheseridir. Ahşap oyma vaiz k�rs�s�, ahşap �zerine sedef kakma pencere kapakları ve kapıları, pencere vitrayları caminin diğer bezeme unsurları pek kullanılmamış K�lliyenin medreseleri caminin doğu ve batı y�nlerinde, dış avlu duvarlarına paralel olarak uzanır. Batı y�n�nde Evvel Medresesi, Sani Medresesi, Sıbyan Mektebi ve Tıp Medresesi, doğu y�n�nde ise Rabi Medresesi ve Salis Medresesi yer alır. Dar�lhadis Medresesi ise caminin kıble y�n�nde ve İstanbul �niversitesi bah�e duvarında paralel olarak uzanır. Rabi Medresesi ile Dar�lhadis Medresesi'nin kesiştikleri kavşağın karşısında ise k�lliyenin hamamı vardır. Bu, sadece erkekler kısmının olduğu bir tek hamamdır. Daha �nce at�lye olarak da kullanılan hamam,1980 yılında restore edilmiştir.

K�lliyenin tabhanesi, dar�zziyafesi, imareti ve akıl hastalarının tedavi edildiği bimarhanesi kuzeybatıda, kıbleye paralel olarak yerleştirilmişlerdir. Dar�zziyafe, g�n�m�zde klasik T�rk mutfağına yer veren bir restorant tarafından kullanılmaktadır.

Caminin kıble y�n�ndeki haziresinde �ok sayıda mezar ile Kanuni Sultan S�leyman ve eşi H�rrem Sultan'a ait iki t�rbenin yanısıra bir t�rbedar odası yer almaktadır. Kanuni ‘ye ait t�rbede, Sultan II. Ahmed, eşi Rabia Sultan, kızı Mihrimah Sultan ve Asiye Sultan, Sultan II. S�leyman ve annesi Saliha Dilaşub Sultan'da g�m�l�d�r. Ayrıca bu hazirede Nakşibendi tarikatının son asırdaki b�y�klerinin mezarları da yeralmaktadır.

ŞEHZADE K�LLİYESİ

Emin�n� İl�esi'nde, Şehzadebaşı semtindedir. Kanuni Sultan S�leyman tarafından, kendisinden sonra padişah olmasını istediği, fakat gan� yaşta �len Şehzade Mehmed adına 1543-1548 arasında inşa ettirilmiştir. K�lliye Mimar Sinan'ın eseridir. Aynı zamanda Mimar Sinan'ın yaptığı ilk selatin k�lliyesidir.

Şehzade K�lliyesi bir cami, medrese, tabhane, mektep, imaret ve t�rbelerden oluşmaktadır. Cami k�lliyenin merkezinde yer almaktadır. Bir dış avluyla �evrilmiş bulunan caminin ayrıca bir de i� avlusu vardır. İ� avlunun ortasında kubbeli bir şadırvan bulunmaktadır. I� avlu duvarlarının camiyle bitiştiği yerde ise caminin minareleri yer almaktadır. Şehzade Camii'nin iki şerefeli iki minaresi, �zellikle dış y�zey bezemeleriyle biriciktir, İstanbul'da bu tarzda bezenmiş başka bir minare yoktur.Caminin b�y�k kubbesinin �apı 19 m. y�ksekliği ise 37 m.'dir ve d�rt yanm kubbe ile desteklenir. Bu b�y�k kubbe d�rt fil ayağı �zerine oturur. Cami i�inde ise en g�ze �arpan şeyler, �ok �st�n sanat eserleri olan minber, mihrap ve m�ezzin mahfilidir.

K�lliyede, haziresinde beş tane, dış avlu duvarlannda ve d�rtgen bi�iminde bir tane olmak �zere toplam altı t�rbe vardır. Bunlardan �zellikle Şehzade Mehmed T�rbesi İstanbul'un en g�zel mezar yapılanndandır. Medrese, sııbyan mektebi, imaret ve tabhanesi, kuzey y�n�nde ve avluya duvar teşkil edecek bi�imde yerleştirilmişlerdir.

ŞEBSEFA HATUN CAMİİ

Emin�n� İl�esi'nde, Zeyrek'te, Atat�rk Bulvarı'ndadır. Sultan I. Abd�lhamid'in eşlerinden Fatma Şebsafa Hatun tarafından �len oğlu Şehzade Mehmed i�in 1787 yılında yaptırılmıştır. Zeyrek Camii olarak da anılan cami barok uslupta inşa edilmiştir. Yapı malzemesi olarak kesme taş ve tuğla kullanılmıştır. Son cemaat yeri 5 s�tunludur. Camiye bir merdivenle �ıkılır. Sağdaki tek şerefeli minaresi kesme taştandır. B�y�k kubbenin eteğinde 16 pencere yer almıştır. B�y�k kubbeyi k�şelerde 4 kubbecik destekler. Caminin kapısındaki kitabede yeralan şiir Şeyh�lislam 5. Yahya Tevfik'indir.

Banisi Şebsafa Hatun'un mezan caminin haziresindedir.

VALİDE CAMİİ

Fatih İl�esi'nde, Aksaray Meydanı'nın kuzeybatı y�n�ndedir. Sultan Abd�laziz'in annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılmıştır. 1869-1871 arasında inşa edilen caminin mimarı Sarkis Balyan'dır. Projenin hazırlanmasına Agop Balyan'ın katıldığı da bilinmektedir. Aslında bu cami, mektep, t�rbe, muvakkithane ve sebilden oluşan bir k�lliyenin par�asıdır. Fakat 1956- 1959 arasındaki Aksaray Meydanı d�zenlenmesi esnasında k�lliyenin diğer unsurları ya yok edilmiş veya sebil gibi yerleri değiştirilmiştir.

Valide Camii neogotik tasarımıyla klasik camilerden olduk�a farklı bir mimariye sahiptir. Tek kubbesi y�ksek, fakat k��kt�r. Caminin kitlesi ve cepheleri de o d�neme kadar yapılan b�t�n camilerden farklıdır. �zellikle neogotik y�zey bezemeleri bu camiye ayrı bir g�zellik kazandırır. Aynı bezeme zenginliği ve g�zellik caminin i� kısımları i�in de ge�erlidir. Altın yaldızla parlatılan mavi rengin egemen olduğu kalem işi s�slemeler, i� mekanı baştan sona s�slemektedir. Caminin tek şerefeli iki minaresi vardır.

Caminin Aksaray Meydanı'na bakan avlu kapısı, lstanbul'daki camiler i�in pek alışılmadık ve aynı zamanda da g�z kamaştırıcıdır. Bu kapı Osmanlı taş oyma sanatının nadide �r�nlerinden biridir.

YENİ CAMİ K�LLİYESİ

Emin�n� İl�esi'nde, Emin�n� Meydanı'nda, Mısır �arşısı'nın yanındadır. K�lliyenin merkezinde yeralan. cami deniz kıyılarındaki sultan camilerinin en g�rkemlisi olarak İstanbul sil�etini tamamlar.

Sultan III. Mehmed'in annesi ve Sultan III. Murad'ın eşi Safiye Sultan adına 1597'de Mimar Davud Ağa tarafından yapımına başlanan caminin mimarlığını 1598'den sonra Dalgı� Ahmed Ağa �stlenmiştir. 1603'e kadar s�ren inşaat Sultan I. Ahmed'in tahta �ıkışıyla yarım kalmıştır. Kaderine terkedilip yarım y�zyıldan fazla Yahudi evleri arasında sıkışıp kaldığından halk arasında o zamanlar "Zulmiyye" adı ile tanınırdı. 1661 yılında Sultan IV. Mehmed'in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından tekrar başlatılan inşaat Mustafa Ağa'nın mimarlığında 1663'de tamamlanmıştır.

K�lliye bir cami, sıbyan mektebi, sebil, �eşme, h�nkar kasrı ve t�rbeden oluşmaktaydı. Ama sıbyan mektebi g�n�m�ze ulaşmamıştır.

Caminin etrafındaki yolların genişlemesi nedeni ile dış avlusu ortadan kaldırılmıştır. Mısır �arşısı y�n�nde 18 s�tunlu, 21 kubbeli ve �� kapılı olan i� avlunun ortasında g�zel bir şadırvanı vardır.

Sekiz s�tun ve dokuz kubbeli son cemaat yeri ikinci kat pencere altlarına kadar �inilerle kaplıdır. Pencere �stlerinde de Hattat Tenekecizade Mustafa �elebi'nin hatları vardır. Sağda ve solda ��er

şerefeli iki minare yer almıştır. Kare planlı camiye merdivenle �� kapıdan girilir. �inilerle s�sl� olan d�rt fil ayağına ve d�rt kemere oturan merkezi kubbeyi d�rt yarım kubbe desteklemektedir.

K�şelerdeki d�rt kubbe ve k�pr� ile t�rbe �nlerinde s�tunlarla �evrili kubbelerle birlikte 66 kubbe bulunmaktadır. Mihrabı ve mimberi beyaz mermerdendir. Mihrabın solunda değerli taşlarla s�sl� bir mozaik tablo vardır.

Turhan Sultan i�in yapıldığı s�ylenen H�nkar Kasrı, klasik T�rk evinin b�t�n �zelliklerini taşıyan g�rkemli bir yapıdır. En g�zel İstanbul panoramalanndan birini seyredecek şekilde konumlanmıştır.

�� odalı ve bir salonludur. Duvarları desen ve şekillerle, değerli İznik �inileri ile kaplıdır. Ahşapları sedef ve fildişi kakmalıdır. 1948 yılına kadar bir depo olarak kullanılmıştır.1948 ve 1966 yıllarında restore edildikten sonra 1967 yılında m�ze olarak a�ılmıştır.

K�lliyeye dahil Hatice Turhan Sultan T�rbesi ise i�inde g�m�l� beş padişah ve �ok sayıda hanedan mensubuyla Osmanlı s�lalesinin en b�y�k kabristanıdır. T�rbede Hatice Turhan Sultan'ın yanı sıra

Sultan IV. Mehmed, Sultan III. Osman, Sultan II. Mustafa, Sultan III. Ahmed ve Sultan I. Mahmud'un da mezarları vardır. T�rbenin kubbesinin �apı 15m.'den fazladır.

YILDIZ CAMİİ

Beşiktaş İl�esi'nde, Barbaros Bulvarı'nda Yıldız Sarayı yolu �zerindedir. 1885-1886 yılları arasında Sultan II. Abd�lhamid tarafından yaptırılmıştır.

Son d�nem Osmanlı cami mimarisinde benzeri olmayan bir �rnektir. Planının bizzat Sultan II. Abd�lhamid tarafından yapıldığı s�ylenmektedir. İ� s�slemeleri hi�bir camide benzeri g�r�lmeyen zenginliktedir. Sağ ve solda merdivenle �ıkılan odaları vardır. Sağda el�iler i�in tavanı 18 ayar altından yapılmış s�sl� S�fera odası, solda ise tavanı yağlıboya tablolu ve �ok s�sl� H�nkar mahfili bulunmaktadır. Tek şerefeli minaresi işlemelerle bezenmiştir. D�rt kalın demir s�tun �zerine oturan ve etrafı 16 pencereli olan kubbesinin sa�akları oyma yıldızlarla �evrilidir. Kubbesinin i�i de aynı şekilde zengin s�slemeler taşır. Camide 17 pencere vardır. Caminin d�rt tarafında �ok g�zel bir hatla yazılmış ayetler vardır. Birer şaheser olan duvar levhaları sedef kakmalı abanozdan yapılmıştır.

YENİ VALİDE K�LLİYESİ

�sk�dar'da, Hakimiyet-i Milliye Caddesi'nin �sk�dar Meydanı ile birleştiği yerdedir. 1708-1710 yılları arasında Emetullah G�lnuş Valide Sultan adına, Sultan III. Ahmed tarafından Mimar Bekir'e yaptırılmıştır. K�lliye bir cami, h�nkar mahfili, t�rbe, sebil, muvakkithane, sıbyan mektebi, d�kkanlar, imaret ve �eşmeden m�teşekkildir.

Cami, etrafını kuşatan bir dış avlunun i�inde yer alır. Cami ve i� avlu, dış avluya g�re daha y�ksektir. İ� avluda g�zel bir şadırvan bulunmaktadır. Cami, klasik �sluba g�re yapılmıştır. Bir b�y�k kubbe ve onu destekleyen d�rt yarım kubbesi vardır. Caminin �ifte şerefeli minareleri, klasik mimariyle yapılmış son minarelerdir. Caminin i�i ise �inilerle bezenmiştir.

Caminin doğu k�şesinde, sonraki d�nemlerde yapılmış, g�n�m�zde olduk�a bakımsız durumda bulunan bir h�nkar kasrı yer alır. Dış avlu duvarının g�neydoğu k�şesinde t�rbe, sebil, muvakkithane ve �eşmeler yanyana yer alır. T�rbe Emetullah G�lnuş Valide Sultan'a aittir. Sıbyan Mektebi, imaret ve d�kkanlar ise dış avlunun kuzey y�n�ndedirler.

ZAL MAHMUD PAŞA K�LLİYESİ

Ey�p İl�esi’nde, Defterdar Caddesi ile Zal Paşa Caddesi arasında yer alır. K�lliye bir cami, medrese, t�rbe ve �eşmeden oluşmaktadır. 1570’li yıllarda Sadrazam Zal Mahmud Paşa ile eşi Şah Sultan tarafından yaptırılmıştır. Mimar Sinan’ın eseridir.

K�lliyenin merkezini cami oluşturmaktadır. Daha �nceleri de bir�ok tamirat ge�iren cami son olarak 1955-1963 yılları arasında restore edilmiştir. İ� avlu son cemaat yeri ile birlikte 17 s�tun ve 15 kubbe ile �evrilidir. Ortada 8 s�tunlu şadırvanı vardır. Minaresi tek şerefelidir. Caminin duvarları taş ve tuğla karışımıdır. Cami b�y�k bir kubbe ile �rt�l�d�r. �ini mihrabı ile mimberi kalem işleriyle s�sl�d�r.

ZEYREK CAMİİ

Fatih Il�esi'nde, Zeyrek'te, İbadethane Sokağı'nda, Hali�'e hakim bir noktadadır. Bug�n cami olarak kullanılan yapı aslında II. İoannes Komnenos'un eşi Eirene tarafından yaptırılan ve d�nemin İstanbul'undaki en b�y�k manastırlardan olan Pantokrator Manastın'nın kilisesidir. Yapımı 1136'da tamamlanmıştır. Latin işgali sırasında Katolik rahipler tarafından bu manastıra el konulmuştur. İstanbul'un fethinden sonra ise Fatih Sultan Mehmed tarafından manastır medreseye, kilisesi de camiye �evrilmiştir. İlk m�derrisi olan Molla Zeyrek Mehmed Efendi'den �t�r�, Zeyrek Cami adını almıştır. 18. y�zyıl sonunda ciddi bir tamirden ge�irilen cami uzun yıllar harap halde kaldıktan sonra 1966' yılından itibaren b�y�k �l��de restore edilmiştir. Fakat g�n�m�zde yeniden bakıma ve korunmaya muhta� hale gelmiştir.

Birbirine bitişik �� ayrı yapıdan oluşan bina tuğladan inşa edilmiştir. Binanın �zeri beş kubbe ile kaplanmıştır. Tek şerefeli bir minaresi vardır. Restorasyon �alışmaları sırasında ortaya �ıkarılan taban d�şemeleri o d�nemden g�n�m�ze kadar ulaşan ender �rneklerden biridir ve eşsiz g�zelliktedir.

Kullanıcı adı:
Şifre: